Ngày 24/05/2022, tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, NCS Hồ Thị Vân Anh đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ ngành Văn học nước ngoài.

Tên đề tài: Tiểu thuyết William Faulkner từ góc nhìn nhân học văn hoá

Người hướng dẫn: GS. TS. Lê Huy Bắc

Những đóng góp chính của luận án:

            Đóng góp đầu tiên của luận án là giới thuyết về nhân học văn hoá với tư cách một lí thuyết có tính ứng dụng cao trong nghiên cứu văn chương. Bắt đầu từ thế kỉ XX, nhân học và văn chương đã chia sẻ mối bận tâm về thần thoại, dẫn tới sự ra đời của phê bình thần thoại. Sang nửa sau thế kỉ, vùng giao thoa dịch chuyển sang vấn đề lối viết, tính chất biểu tượng và diễn giải của văn hoá. Nhân học mang tới một phối cảnh sâu rộng cho nghiên cứu văn chương, đồng thời, đòi hỏi phương pháp và đối tượng phù hợp.

            Luận án phác thảo sự vận động trong hành trình nghiên cứu phê bình William Faulkner. Lịch sử tiếp nhận Faulkner có sự vận động từ xu hướng “đọc kĩ” vào văn bản trong vài thập niên đầu, tới giai đoạn “bùng nổ lí thuyết” và nghiên cứu liên ngành đang tiếp tục cho tới nay. Theo đó, hướng nghiên cứu tiểu thuyết Faulkner từ nhân học là hướng nghiên cứu triển vọng và hợp xu hướng.

               Từ cơ sở lí thuyết và thực tiễn nêu trên, luận án sử dụng nhân học văn hoá như một điểm tựa để tiếp cận tiểu thuyết Faulkner. Một khung lí thuyết cụ thể của nhân học văn hoá được xác định, trong đó ba ý niệm cột trụ được quan tâm là: căn tính cộng đồng, nhân tính, và huyền thoại - nghi lễ.

Tiểu thuyết Faulkner là nơi ghi dấu hành trình “mô tả sâu” của ông với mảnh đất quê hương miền Nam nước Mĩ. Căn tính miền Nam trong tiểu thuyết Faulkner được diễn giải bằng hai từ khoá: gánh nặng quá khứ và cốt cách nông nghiệp, cùng những khía cạnh phức tạp và phong phú của nó.

Tiểu thuyết Faulkner còn là những diễn giải của nhà văn về các phạm trù của nhân tính. Những chủ đề nổi bật trong tiểu thuyết Faulkner là chủng tộc, giới, sự khuyết tật và cái ác. Tập trung vào căn tính người, Faulkner xoáy vào những xung đột, những nghịch lí và định kiến quanh hành trình xác định bản ngã.

Những dấu tích của huyền thoại và nghi lễ nguyên thuỷ trong tiểu thuyết Faulkner góp phần tô đậm phẩm tính nhân học trong tiểu thuyết của ông. Những dấu tích ấy được thể hiện tập trung trong các cổ mẫu cái chết - sự tái sinh, cổ mẫu kẻ hàm oan và nghi lễ trút tội.

 

Một số hình ảnh tại buổi bảo vệ: